جیم جارموش«گوست داگ»

جیم جارموش،یکی از کارگردانهای مطرح، خوش ذوق وصاحب سبک سینمای مستقل آمریکاست که فیلمهایش توانسته است جوایزمعتبر بین المللی راکسب کند.از فیلمهای مطرح او می توان به :گوست داگ،مرد مرده،شب روی زمین،قهوه وسیگار، مغلوب قانون،عجیب تر ازبهشت،گلهای پژمرده و...اشاره کرد.    

.

گوست داگ:

گوست داگ، یا روش سامورایی از کارهای خوش ساخت ودیدنی جیم جارموش،محصول1999می باشد.

که توانست جوایز معتبری را ازآنِ خودکند.این فیلم داستن عجیب، غریب وبیگانه ای دارد که جارموش توانست به خوبی به آن بپردازد.

شاخصه هایی چون روایت پردازی مینی مالیستی،تاکیدبر ریتم وساختارو فضای سوررئال،روایت گونه وشاعرانه ازویژگی های فیلم است.نگاهی منفی، طنزی تلخ ودرعین حال انسانی به زندگانی،داستان تنهایی خودخواسته وفلسفی،ازخودبیگانگی،عدم درک متقابل، همدلی،مرگ وزندگی ورهایی درهم آمیخته است تا دیگر شاخصه های گوست داگ باشد.فیلم در ژانر جنایی واکشن ودلهره آوراست که تاکید برفلسفه شرق بویژه فرهنگ سامورایی دارد.

درنیویورک شلوغ وپرازدحام، سامورایی عارف مسلکی زندگی می کند که درجهان اطرافش همه چیز درحال تغییر است وسنتها وآیین های گذشته درحال نابودی است ولی اوبا آیین ها وروشهای سنتی وسامورایی زندگی می کند.گوست داگ (بابازی هنرمندانه فارست ویتاکر)که اتفاقاً سیاهپوستی است با پلک های افتاده ومعصومیتی خاص فردی است که بدنبال آیین های سامورایی است وزندگی اش رابراین اساس بنا نهاده،دارای تمرکز عالی(زمانی که رانندگی می کند وموسیقی گوش میدهد، درحالیکه اصلا گوش نمی دهد ودر افکارواندیشه ی خود غوطه وراست) ،سرعت بالا وچابکی در حرکات وهفت تیرکشی،وفاداری وپایبندی به استاد ومحبت او وکسی که درگذشته به تو محبت کرده وغیره می باشد.برای دوست بودن نیازی به حرف زدن نیست،بلکه برای گوست داگ تنها همدلی برای دوست شدن کفایت می کند(درجایی می بینیم بهترین دوست او یک بستنی فروش فرانسوی است که اصلا انگلیسی بلد نیست،ویا دختر بچه ای  کم سال،که شاید حرفهای او رانفهمد اماافکاری بزرگ دارد)او مانند سامورایی ها انسانی جوانمرداست که نارونمی زند،خیانت نمی کند وبه قول هایش

وفاداراست.اوبرعکس گانگسترهای دیگردر خلوت وتنهایی زندگی می کندوبه جای ارتباط با آدمهایی که ناجوانمردند وخائن وبی وفا،باکبوترهایش بازی می کند وارتباط دارد(جایی که گانگسترها وحشیانه کبوترانش را قتل عام می کنند،وهنوز تصمیمی برای کشتن گانگسترها نگرفته بود،تصمیم می گیردتا آنها رابکشد).اومسائل را با عقل نمی سنجدبلکه احساسش براو غلبه داردتا جاییکه استادش راکه عضو مافیاست باتمام خیانت هایش، نمی کشد.گوست داگ داستان قهرمانی است عجیب ، غوطه ور درسیروسلوک عرفانی.درواقع مافیانمادی است ازیک تبهکاری که باعقل ونقشه پیش می رود(اگرچه جارموش دراینجاهم آنان را مسخره می کند)ولی گوست داگ،عشقی است که درظاهرخشن است ولی باطنی قانونمند ووفادار داردودرکل بیان میداردکه حس از عقل برتر وجلوتراست.دربعضی سکانسها چند بار سگی سیاه رامی بینیم که به گوست داگ خیره شده است،گویی او خودگوست داگ (شبح سگ)است چراکه وفادارترین حیوان روی زمین است،وگوست داگ هم وفادارترین شاگردبه استادش می باشد.جیم جارموش در تدوین فیلم(خود او تدوینگر بود)به خوبی دنیای موازی رانشان میدهد وبه این لحاظ بیننده به درستی همراه با لذت در کم وکیف داستان قرار می گیرد.

باید گفت ما دوتیپ یا گروه رادرفیلم داریم که نماینده جامعه ی امروزند وجارموش با روبرو قراردادن آنهاسعی در به نمایش نهادن دنیای درونی وبیرونی  آنان را دارد.اول:آدمهایی که هدفی مشخص ومطلوب دارندوبه حقیقت زندگی واقفند(گوست داگ نماینده این گروه است).دوم:آدمهایی که درسرگردانی پایان ناپذیری به سرمی برندوبه هیچ جانمی رسند.(مافیانماینده این گروه است).

این فیلم صحنه برخورد اقلیتی(گوست داگ)است که گویی مسافری اند که ازجهان

ماقبل مدرن با آرمانهایی اساطیری وفرا مادی به جهان پست مدرن وبی هویت وناشناخته

امروزقدم نهاده اند(درصحنه ای گوست داگ به لویی می گوید: دیگر هیچ چی معنی نداره...!!)ویا (در صحنه ای دیگر گوست داگ دوشکارچی رامی بیند که خرس سیاهی راکشته اند.ودلیل کشتن خرس را این میدانند:چون دیگه این ورا پیداشون نمیشه..!!!)

وتبهکارانی که نمونه ای ازاکثریت غالب  در دنیای امروزند.کسانی که که بی هوییتند،

بی برنامه اند،وبرای کارهایی که انجام می دهند دلیل خاصی ندارن وگاهاً دلایل مضحکی

هم دارن.(در صحنه ای حکم به قتل گوست داگ می دهندکه چرا یکی از افرادشان را کشته است، درصورتی که خودشان دستور به کشتن اون فرد را داده بودن)ویادرصحنه ای(دوعضو مافیا که باهم درحال گفت وگو هستند .یکی میگه من توی مسابقه شرکت کردم با شماره ماشینم،ولی شماره خونه ام برنده شد...)

گوست داگ دربسیاری ازمواردبا مافیای اطرافش نه تنها تفاوت دارد بلکه تضادهم دارد، چه در شخصیت وچه ازجهانی که که هردو درآن زندگی می کنند.مثلاً:

«گوست داگ از ابتدا مرگ را باور دارد و انتظار آن را می‌کشد. این اعتقاد او از اولین جمله فیلم که از کتاب «ماکاگوره»(نوشته یاماموتو)واز زبان او نقل می‌شود عیان می‌گردد: «زمانی که جسم وجان درآرامش اند باید به انواع مرگ اندیشید...».

پس او با داشتن این آگاهی از مرگ در زندگی خود غایتی دارد و تنها به دنبال نحوه مرگ خود می‌گردد نه رسیدن به حقیقت مرگ. همین هدف سبب می‌شود او در انتهای فیلم در برابر مرادش «لویی» با سری افراشته و به انتخاب خودش بمیرد. طبق اعتقاد سامورایی ها و آنچنان که در ماکاگوره آمده «...در همه موارد این نقطه پایان است که اهمیت دارد.»

اما تبهکاران (انسانهای غرق شده در شرایط هولناک دنیای امروز)به چنین آگاهی و بینشی نرسیده اند و مدام از ترس مرگ به هر کاری دست می‌زنند(اشتباهی کس دیگری راکه ظاهراًشبیه گوست داگ بود می کشند) و در انتها نیز با مرگی غیرمنتظره و ناخوشایند مواجه می‌شوند و این یعنی نقطه مقابل گوست داگ.

این افراد حتی برای یافتن موجودیت اهداف خود در جهان اطرافشان تلاشی نمی‌کنند بلکه آرمانهای خود را در شخصیت‌های کارتونی که تماشا می‌کنند می‌جویند. و جالب اینجاست که در مواردی آنچه شخصیت های کارتونی انجام می‌دهند در عالم واقعیت به دست «گوست داگ» انجام می‌شود مثل کشتن تبهکاران از طریق لوله فاضلاب که عین آن را در کارتونی که رییس تماشا می‌کنند می‌بینیم.

همچنین گوست داگ به رابطه مراد و مریدی اش با لویی، (یکی از تبهکاران) اعتقاد کامل دارد و تا لحظه مرگ نیز تنها پیشوایش را رها نمی‌کند و این نقطه مقابل تفرقه و بی اعتمادی است که در میان تبهکاران رخنه کرده است.

در جایی «گوست داگ» رو به آسمان ایستاده و کبوترش را می‌نگرد تا لحظه ای که کبوتر روی شانه اش می‌نشیند. سکوت و آرامش او در این صحنه نوعی تقدس و تعالی جویی را القا می‌کند و این نما قطع می‌شود به تبهکاران که در خیابان به آسمان نگاه می‌کنند اما نه برای دیدن پرنده و پرواز زیبایش که برای تذکر دادن به کودکی که بی وقفه اسباب بازی اش را از بالکن روی سر آنها می‌ریزد.

در این فیلم، وجه تبهکاران تخریب می‌شود. تبهکاران نه تنها در نظر بیننده ابهتی ندارند که گاهی بسیار مضحک به نظر می‌رسند. اختلافات بچه گانه آنها، بازیچه قرار گرفتنشان و… به نوعی هویت آنها را تحقیر می‌کند.»

«شخصیت سامورایی سیاهپوست با استفاده از نمادهایی چون کبوتر و بستنی فروش فرانسوی زبان است که ابعاد روشن‌تری می‌یابد. کبوتر به خودی خود یکی از عناصر بسیار مهمی‌است که نبود آن از جنبه فرا زمینی گوست داگ می‌کاهد. در تیراژ اول فیلم صحنه هایی از شهر را از بالا می‌بینیم و کبوتری که در این صحنه پرواز می‌کند. انگار ما همه چیز را از دریچه چشم کبوتر که استعاره‌ای است از روح آزاده گوست داگ می‌بینیم. و وقتی کبوتر به مقصدش یعنی پشت‌بام منزل گوست داگ می‌رسد می‌بینیم که گوست‌داگ چشمانش را باز می‌کند و انگار جان می‌گیرد. این صحنه موید چیزی است که گفتیم.

این کبوتر در پایان فیلم نیز کنار جسد گوست داگ می‌نشیند و این موضوع را یادآور می‌شود که «مرگ پایان کبوتر نیست» و روح والای گوست داگ تا ابد جریان دارد.

اینکه گوست داگ در شهری شلوغ و بزرگ تنها با بستنی‌فروش فرانسوی‌زبانی که هیچ کدام زبان یکدیگر را نمی‌فهمند و تنها وجه شباهتشان سیاهپوست بودنشان است و دختری کوچک، دوست است خود حکایت دیگری دارد. شاید این دو رابطه‌ای ورای زبان و بی‌نیاز از کلمات دست و پا بریده برقرار می‌کنند.»...

داستان فیلم:

گوست داگ سیاهپوست قوی هیکلی است که برای یک گروه مافیایی کارمی کند.وظیفه اش کتک زدن یا کشتن افرادی است که بااین گروه  همراهی نمی کنند.سالها پیش لویی

(یکی از افرادگروه مافیایی)جان اورا ازدست گروه تبهکاری نجات میدهد وازآن روز به بعد لویی می شود مراد گوست داگ.او دراین دنیای شلوغ به سبک وآیین سامورایی زندگی می کند.به زودی در می یابد که بعد از انجام ماموریتی برای این گروه مافیایی،ازسوی همین گروه محکوم به مردن شده است.گوست داگ تصمیم می گیرد پیش ازمردن انتقامش رابگیرد...

.

.

.

گوست داگ:میدونی درفرهنگ های باستان، خرس هاباآدمهابرابرند؟

شکارچی:اینجافرهنگ باستانی وجود نداره آقا.

گوست داگ:بعضی وقتها وجود داره(شلیک..)